Tibet, op het dak van de wereld

Maandag 1september dag 38

Na weer een geweldige dag is het tijd voor het vervolg van onze reis.

Vrijdagochtend was het wat regenachtig toen we Lhasa verlieten voor onze 5 daagse tour door Tibet. Samen met Jimmy, onze chauffeur, en Karma, onze gids, vertrokken we in een busje, waar nog plek was voor 4 andere personen: hoeveel luxe wil je het hebben? Deze dag reden we naar Samye, tijdens deze tocht moesten we vele securityposten passeren, zoveel dat we de tel kwijt raakten!

Karma had ons gewaarschuwd dat we in Samye in een eenvoudig hotel zouden verblijven, alleen hadden wij niet in de gaten dat hij met “eenvoudig”, ronduit smerig bedoelde. Het leek of de kamer niet was schoongemaakt en dus heeft Frans een nieuwe kamer gevraagd. Deze was voor nu “acceptabel”. Na ons zo goed en zo kwaad mogelijk op onze kamer te hebben geïnstalleerd vertrokken we met onze gids naar het klooster, het oudste van Tibet. Het bijzondere voor ons aan dit klooster was dat deze geflankeerd werd door 4 gekleurde grote stupa’s (zwart, groen, rood en wit), deze symboliseren de “4 godenkoningen” die het klooster beschermen. ’s Avonds niet gegeten in het restaurant van het hotel, naar ons idee was dit alleen voor de vliegen bedoeld, maar in een klein eettentje verderop in het dorp, waar de vliegen het nog niet volledig hadden overgenomen. De kosten van dit diner, lekker btw, 6 euro inclusief drank! Na afloop hebben we nog de Kora (pelgrimsroute) om de tempel gelopen, gevolgd door pelgrims en een enorme schaapskudde.

De volgende dag vertrokken we naar Gyantse: een lange reisdag met schitterende uitzichten en wederom vele securityposten. Onderweg zijn we 2 passen, waaronder de Kampo la van 4800 m. en de Karo La van 5000 m. over gegaan en zijn we o.a. gestopt bij het heilige Yamdrok-meer en bij een enorme gletsjer. Aangekomen in Gyantse, waar we een schitterend hotel kregen (Yeti hotel) met zelfs een rainshower als douche. Gyantse is de op twee na grootste oude stad van Tibet. Op een heuvel staat de Dzong (fort), een bolwerk dat in 1904 zonder enige aanleiding werd aangevallen en verwoest door een expeditiemacht uit Brits-Indie onderleiding van kolonel Younghusband.

In Gyantse hebben we het Palkhor Chode-klooster bezocht. In het centrum van het complex staat de Kumbum-dagoba, de dagoba is in de vorm van een driedimensionale mandala (gebedsschildering) opgetrokken. Gyantse is een Tibetaans stadje dat zich enigszins tegen de Chinese overheersing verzet. ’s Avonds nog getuige geweest van een bijna uit de hand gelopen discussie tussen een Chinese gids en twee Duitse toeristen die vonden dat de gids haar werk niet goed deed: gelukkig hebben wij Karma aan onze zijde!

Hierna vertrokken we naar Shigatse, dit is de tweede stad van Tibet. Hier staat het enorme Tashi Lunpo kloostercomplex, de residentie van de panchen lama (met de dalai lama en de karmapa de belangrijkste religieuze figuren in Tibet). Aan het eind van de bezichtiging werden we door de Chinese politie gemaand om snel door te lopen, omdat er een VIP zou arriveren. Alle monniken waren in hun beste kledij. Monique zei nog voor de gein: “misschien komt ‘flupke’ (daarmee bedoelt zij de “aangewezen” panchen lama door China) uit Beijing wel.” En inderdaad, met veel vertoon kwam de Chinese panchen lama met een reeks auto’s aanzetten. Wat opviel was dat er weinig Tibetaanse toeschouwers waren, alleen de Chinese hoogwaardigheidsbekleders lieten zich zien. Speciaal om dit mee te maken. Belangrijk om te weten is dat in ons reisboek genoteerd staat dat de panchen lama, die door de dalai lama is aangewezen, eind jaren 80 is ontvoerd door de Chinese overheid en men vermoedt, dat hij gevangen is gezet in de buurt van Beijing of is overleden.

Dinsdag 2 september dag 39

Tijd om weer terug te rijden naar Lhasa. Nog één keer genieten van de geweldige uitzichten en de “overheersende” security checks. Onderweg rijden we in een slakkentempo terug vanwege de snelheidscontroles. Door 2 grote ongelukken met toeristenbussen onlangs, mag toeristenvervoer nu niet meer zo hard rijden. Je krijgt nu dus een briefje bij de ene check, dat je pas over anderhalf uur bij de volgende check mag zijn, wat snelheden van 30 tot 50 kilometer per uur tot gevolg heeft op wegen waar je makkelijk 80 zou kunnen rijden. En dat dit weinig verschil maakt merken we onderweg. Een grote vrachtwagen en een 4x4- wagen met toeristen liggen in puin naast de weg. Later horen we dat de vrachtwagen heeft willen inhalen waar het niet mogelijk was en er geen gewonden waren.

In Lhasa nemen we afscheid door nog één keer de Barkhor te lopen rond de Jokhang, nog één keer eten bij Dunya, een geweldig restaurant gerund door o.a. Nederlanders. Weemoed in het hart, want we gaan Tibet verlaten en gaan weer terug naar China. Dit deel van onze reis zal ons nog lang bij blijven, een hoogtepunt, niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk. Wat een impact heeft dit land op ons en wat schrijnend om te zien hoe de Tibetanen moeten leven onder het juk van China. Wij nemen ook afscheid van onze geweldige gids Karma: hij wil ook dolgraag reizen, maar Tibetanen hebben/krijgen geen paspoort, hopelijk verandert dit spoedig, zodat ook zij net als de Han-chinezen (grootste deel van China) meer vrijheid zullen kennen.

Woensdag 3 september dag 40

We vliegen van Lhasa naar Chengdu, op bezoek bij de panda’s, terug in China, maar zoals jullie al weten, komt dit de volgende keer.

Lhasa

Zondag 31 augustus dag 37

Onze huidige stop is Shigatse, hier verblijven we 2 nachten voor we weer terugreizen naar Lhasa, van waaruit we naar Chengdu vliegen. We zijn benieuwd hoe dan de security is: bij aankomst in Lhasa was dit namelijk enorm.

Het hele treinstation was leeg, op de aankomende reizigers na. Bij de uitgang, moesten we weer onze paspoorten en permit laten zien, hadden we al 4 keer eerder moeten doen, zowel in Xi’an 2x, Xining als in de trein vlak voor aankomst in Lhasa. De Chinezen mochten gewoon door, maar alle westerlingen werden eruit gevist. Nu werd echter ons paspoort ingenomen en gingen ze ermee vandoor. Wij er achteraan, waarop we in een kantoortje kwamen en alles weer gecheckt werd. Weer het hele verhaal waar ons echte permit was, ligt in Lhasa bij de agent, nee, we hebben verder geen kopieën meer. Na alles maar weer te hebben gekopieerd, zal wel een mooie zijn, kopie van kopie, mochten we vertrekken. Door een cordon van militairen en hekken. Zette je 1 stap te veel naar links, dan werd je terug gefloten. Uiteindelijk bij het begin van de parkeerplaats stopten de hekken en stonden de gidsen te wachten.

Onze gids Karma, een aardige Tibetaanse knul, stond al klaar met zijn bordje met onze namen: hij heette ons welkom in Tibet met een witte sjaal. Hij was blij dat we er waren, want door de vertraging had hij twee uur op ons staan wachten. Samen met de chauffeur, die waarschijnlijk alle snelheidsrecords heeft gebroken, bracht hij ons naar het hotel in Lhasa.

Karma vertelde dat we de volgende dag de tijd hadden om te acclimatiseren aan de hoogte (ruim 3.600 meter) en rond te lopen in de stad. We mochten echter geen klooster of tempel in, dit mag alleen onderbegeleiding van een gids. Verder drukte hij ons op het hart dit ook echt niet te doen en verder geen foto’s van militairen, politieagenten en overheidsgebouwen te maken, dit om te voorkomen dat hij zijn baan verliest en het reisbureau wordt gesloten: “welkom in Tibet”.

De volgende dag hebben we het noodgedwongen rustiger aangedaan, omdat zich bij Monique een forse verkoudheid ontwikkelde. We zijn nog wel even op pad gegaan, maar een fikse regenbui, die ons doorweekte, gooide roet in het eten: je ziet, het weer is solidair met het Nederlandse weer. ’s Avonds is Frans in zijn eentje op pad gegaan en heeft de Barkhor (pelgrimsroute ) rond de Jokhang tempel gelopen. De Lingkor, de buitenste pelgrimsroute rondom de historische stad, is verdwenen a.g.v. de vele nieuwbouw.

Dinsdag hebben we het Drepungklooster bezocht, het was lange tijd het politieke hoofdkwartier van de Gelugpa (de belangrijkste boeddhistische stroming in Tibet waarvan de Dalai Lama aan het hoofd staat) en op het hoogtepunt van hun macht hebben er 10.000 monniken gewoond. Hierna gingen we naar de Norbulingka, de zomerresidentie van de Dalai Lama. Dit paleis en de omliggende tuinen, staan vol met bloemen, omdat de huidige Dalai Lama daar zo gek op is. We hadden geluk, want deze week is net het “Yoghurtfeest” in Lhasa begonnen en dit wordt volop gevierd in het park. Hele families komen hier picknicken, tenten en keukens reizen mee, en kijken naar een opera die hier in de buitenlucht gehouden wordt. Heel Lhasa lijkt aanwezig en dus is het enorm druk.

De middag sluiten we af met een bezoek aan het Sera-klooster, wat momenteel vooral bezocht wordt vanwege de debatterende monniken: een prachtig gezicht om groepjes monniken luid pratend en allerlei leuke bewegingen makend, aan het werk te zien. Btw, wij waren niet de enige toeristen, met nog zo’n 100 man inclusief minstens zoveel fototoestellen, zagen wij hen aan het werk.

Woensdag was het tijd voor een bezoek aan de Jokhang tempel en het Potala paleis. In de ochtend bezochten we de Jokhang, de heiligste tempel van Tibet. Je mag hier pas binnen nadat je tas door de röntgenapparatuur is geweest en op de omliggende daken waken de militairen en politie “voor onze veiligheid”, zelfs de brandweer en het swatteam staan klaar.

Op dinsdag was Karma druk bezig geweest om toestemming te krijgen voor ons bezoek aan het Potala paleis. De paspoortnummers moesten worden doorgegeven en er moest een stempel op ons permit komen. Na alles te hebben gecontroleerd kregen we toestemming. ’s Middags om 15.00 u. mochten we het bezoeken. Er zat wel een tijdslimiet aan van 1 uur. Je moet er ook flink voor betalen, maar dan mag je wel in het paleis van de Dalai Lama. Een enorm bouwwerk dat nu voor een groot deel afgesloten is voor bezoek. Het heeft 13 verdiepingen en bijna 1000 vertrekken en was tot 1959 de residentie van de Dalai Lama’s en herbergde bijna alle belangwekkende zaken, o.a. een gevangenis, 35 kleine kapellen en de grafgewelven van de overleden dalai lama’s.

Donderdag hadden we “vrijaf gekregen van onze gids” en werd het tijd om te shoppen. Wij waren beiden toe aan een nieuwe broek: Monique een lange, aangezien een van de 2 lange het had begeven en Frans een korte. Frans wilde ook graag een thangka, een gebedsschildering ook wel een mandala genoemd. Na een geslaagde shopdag was het tijd de rugzakken weer te pakken voor onze 5- daagse toer door Tibet.

Van Xi'an naar Lhasa

Het heeft even geduurd, maar de afgelopen periode was de internet verbinding erg zwak en konden we niets plaatsen. We zitten nu in Gyantse en hebben voor ons gevoel een geweldige verbinding, dus snel even alles op ons blog zetten. De rest komt de volgende keer weer.

Groetjes Frans en Monique

Donderdag 21 augustus dag 27

Allereerst, bedankt voor alle reacties op onze site. We vinden het geweldig om telkens bericht te krijgen en jullie reacties te lezen. Het geeft ons een heerlijk gevoel en we zijn dan weer even thuis. En voor Inge: Frans kun je herkennen aan “de ranzige, cynische stukjes”.

De Verboden Stad was schitterend, al raad ik iedereen aan daar allereerst naar toe te gaan wanneer je in Beijing bent en om daarna de andere bezienswaardigheden te bezoeken. Nu hebben we al zoveel Chinese bouwwerken uit die periode gezien dat Monique vindt dat alles een beetje op elkaar lijkt, waardoor je het niet meer goed op waarde kunt schatten.

De Pekingeend als gerecht is een enorme aanrader. Monique zou zeggen, niet overslaan. Van Jimmy de gids hadden we een adres gekregen waar het goed zou zijn en niet te duur. Zijn advies: zorg dat je er om 6 uur bent, anders is het te druk en moet je wachten. Samen met David en Rosanne zijn we om half 6 vertrokken en waren op tijd aanwezig. We melden ons aan kregen een bonnetje en een wazig antwoord waar wij van konden maken: wachttijd 4, 14 of 40 minuten. We besloten te wachten, dit bleek normaal te zijn, want de krukjes stonden voor het restaurant. Na ongeveer een uur konden we dan eindelijk aan tafel. Een ware beleving. Engels werd er bijna niet gesproken, dus met handen en voeten werd er besteld. Samen met David en Rosanne bestelde Monique Pekingeend, de luxe versie, en Frans een kipgerecht, want hij “lust geen eend”. De eend werd aan je tafel gesneden en verder kregen we er een soort wrapjes bij en een schaaltje met sausjes en zeer fijngesneden groente. Af en toe werd ons gedemonstreerd hoe iets gegeten en klaar gemaakt moest worden. Zelfs Frans ging aan de slag en is nu ook fan van Pekingeend geworden, dus eendjes in Nederland opgelet!

Wat betreft de smog in Beijing/China. In het begin viel het ons niet zo op, maar inmiddels rochelen en spugen we ons als “echte Chinezen” door de dag. We hopen dat we dit na afloop van onze reis nog kunnen afleren, want we denken niet dat ze op school hiervan gecharmeerd zijn als er tijdens de les een flinke fluim naast de lessenaar wordt “gedropt”.

Woensdag was het vroeg op, 4.45 uur en werden we om 5.30 uur opgehaald. Om 7.05 uur vertrok onze trein naar Xi’an. Bij aankomst was het op dit treinstation weer zo enorm druk, dat het even duurde voor we onze chauffeur gevonden hadden. Samen met hem moesten we naar een ander station, in het centrum bleek later, om de tickets voor Tibet te regelen, dit kan alleen wanneer je een paspoort kunt laten zien. Vervolgens werden we door hem in een parkeergarage bij de lift van het hotel gedropt, zo van “zoek het verder maar uit”, waar we lekker hebben relaxed en gegeten in een restaurantje naast ons hotel. Een beetje een vreemde ervaring, aangezien we pas geholpen werden, nadat het personeel was wakker gemaakt, lag op de tafels te slapen en op een gegeven moment het licht uitging, gingen ze sluiten?

Na een tijdje ging het licht weer aan, ging het personeel netjes in formatie staan en werden ze toegesproken, hierna werden er wat gezamenlijke dansjes gedaan, die voor ons een hoog “vogeltjesdans” en “kleuter” gehalte hadden.

Zaterdag 23 augustus dag 29

We zitten nu in een hotel in Xining, dat geen naam mag hebben, en doden onze tijd tot de trein naar Lhasa vertrekt.

Vrijdag hebben we over een deel van de stadsmuur van Xi’an gewandeld, lekker warm met al dat steen en de brandende zon op je hoofd. Verder een relaxte wandeling. Het is zelfs mogelijk om de gehele stadsmuur fietsend te doen (14 km). Om 6 uur werden we opgehaald voor onze transfer naar het station. De vrouw, die ons op kwam halen, kwam erg gehaast over en had de auto voor het hotel gezet, want met de drukte eigenlijk niet mogelijk is. De hele straat was tot stilstand gekomen en er werd enorm getoeterd en gescholden, waar onze chauffeuse enthousiast aan mee deed.

Vlakbij het station werden we afgezet, dit vanwege de enorme drukte, en mochten wij het verder zelf uitzoeken. Wederom was het (in onze ogen) een enorme chaos bij het station. Lange hekken en rijen moesten alles een beetje geordend maken: de vraag was hoe komen we hier door?

Met veel duwen, voordringen en trekken, “op z’n Chinees”, lukte het uiteindelijk toch. De bagage door de securitycheck, wij door een poortje, bagage weer omdoen en toen moesten wij nog gefouilleerd worden, wat erg lachwekkend was met al die bagage om. Binnen zagen we gelukkig snel de wachtruimte voor de “soft-seats” en konden we relaxen tot we aan boord konden. De trein was minder relaxed, het was voor vertrek bloedheet en in plaats van met 4 personen, zaten wij met 5 man in de coupe. Oma deelde samen met kleinzoon een bed en zij hadden 4 tassen bij zich. Gelukkig was het een nachttrein en hebben we voornamelijk getracht te slapen, ondanks het vele lawaai.

Om 7.40 uur kwamen we aan in Xining. Helaas bij een station ten westen van de stad, waar voor ons westerlingen niets te zoeken is. Bagagedepots lijken ze niet te kennen en dus was het de vraag: “ Hoe brengen we de komende 12 uur door?”

Zittend op een stenen paaltje en geobserveerd door vele Chinezen hebben we wat fruit gegeten, waarna Monique aan een uitgebreide verkenningstocht begon en Frans als bewaker van de bagage achterliet.

Zij kwam bij een gebouw wat wel een hotel leek, alleen werd er geen Engels gesproken. Terug naar Frans, die met de “Point-it” (een klein dun boekje met vele handige plaatjes voor reizigers) in de hand terug is gegaan. Na een tijd kwam hij terug en had een kamer geboekt. Dit hotel zullen we straks maar snel vergeten: de kamer is niet schoongemaakt en ook de bedden niet, beddengoed omgedraaid voor een beetje een schoon idee. De badkamer staat blank vanwege een lekkage en is ook al lange tijd niet schoongemaakt, maar we hebben even een veilige haven en een plek om bij te slapen na de afgelopen nacht.

Om 18.30 uur vertrekken wij dan weer naar het station voor het traject Xining – Lhasa (de Himalaya Express) en hopen gezond en wel op zondagavond in Lhasa aan te komen. Het zal een memorabele treinreis worden vanwege de enorme hoogte (passen van 5.000 meter) en de prachtige vergezichten.

Dinsdag 26 augustus dag 32

Inmiddels alweer in Lhasa, maar dat komt in het volgende verslag.

Allereerst onze treinreis naar Lhasa, die begon al met een vette vertraging van 2 uur, wat pas bekend werd gemaakt op het moment dat de trein zou moeten aankomen op ons station. Gelukkig was er een Engels sprekende gids in de buurt die ons dit kon vertellen. In die tijd kon Monique het bord met vertrektijden goed observeren en had in de gaten wanneer er kwam te staan dat je moest “boarden”.

Toen dit gebeurde ontstond er ineens een lichtelijke paniek en werd ons geadviseerd vanuit de vertrekhal te rennen naar ons perron: diverse Chinezen omver duwend begonnen wij aan onze “run”. Achteraf bleek dit totaal overbodig, maar ach, zo krijg je wel je lichaamsbeweging met ruim 20 kilo aan bagage hangend aan je lijf.

De reis was fantastisch, wij hadden beiden geen last van hoogteziekte, terwijl een van de Chinezen in onze coupe (4- persoons) daar wel last van had (wij vermoeden a.g.v. te weinig drinken). Waar wij wel in toenemende mate last van hadden was de toilet die steeds viezer werd. De schitterende uitzichten, de hoogste pas per trein ter wereld, de Tanggula- pas van 5.072 meter en wisselende weersomstandigheden maakten dit echter meer dan goed. Verder genoten we van het eten in de restauratie en de Chinezen die lieten zien hoe je dit nou moest doen!

Met 2 uur vertraging kwamen we aan op het immens lege station in Lhasa: waar was iedereen? Ver weg achter de hekken vanwege de enorme security, maar daarover volgende keer meer.

Beijing

Zondag 17 augustus dag 23

Tijd voor het vervolg van onze reis. We lopen een beetje achter, maar we zijn dan ook hele dagen op “sjouw” en ’s avonds kan Monique dan alleen nog maar aan haar bed denken.

Nu zijn we wat eerder op de kamer en is er nog even tijd voordat we weer op zoek gaan naar een lekker Chinees restaurant.

Afgelopen donderdag was het weer tijd om met de trein verder te gaan (de 9^e treinreis vanuit Tilburg gerekend): Ulaanbaatar - Beijing, het laatste traject van de Trans-Mongolië express. Deze trein was gelukkig enorm schoon, logisch want de provodnica poetste voortdurend. Naar ons idee was de trein vrij nieuw en tot onze verrassing hadden we een eigen toilet die we met de buren moesten delen. Dit vonden wij niet erg, aangezien dit weer, net als het vorige traject, David en Rosanne waren. We hadden nog wat Mongools geld over en hadden het plan om dit in de trein op te maken, helaas hadden ze in de restauratie alleen maar hele dure menu’s en geen sandwiches of snacks. Het werd dus shoppen op de stations met als resultaat een lunch/diner van chips, chocolade en koekjes en noedelsoep als ontbijt.

Dit keer kwamen we nog met licht bij de grens van Mongolië aan en na ongeveer 2 uur konden we verder. De grens met China duurde langer, omdat hier ook het onderstel verwisseld moest worden (China heeft een smaller spoor dan Mongolië). 4,5 uur later was dit ook gepiept en vervolgden wij onze reis: de toilet mocht gelukkig weer gebruikt worden en dat was ook wel nodig!

De volgende ochtend konden we dan eindelijk het Noord-Chinese landschap zien. Het viel ons op dat het er erg gestructureerd uitziet en het land voornamelijk bebouwd is met maïs en wat zonnebloemen. Er zijn hele nieuwe wijken, maar ook wijken die kompleet zijn ingestort. Verder lijkt het of er aardbevingen of aardverschuivingen zijn geweest, omdat er veel brede scheuren door het land lopen en hele stukken verzakt zijn. Het geeft het land ook wel iets speciaals, waardoor je blijft kijken.

De aankomst op het station van Beijing was een beetje chaotisch, aangezien de groep werd opgedeeld in kleinere groepjes en het “krioelde” van de Chinezen. Aangekomen in het hotel, kwam de rust weer een beetje terug.

De middag hebben we besteed aan het rondkijken in de buurt en het bezoeken van het Jingshan park, wat tegenover de Verboden Stad ligt. Hier heb je een geweldig mooi uitzicht op de Verboden Stad en de enorme stad Beijing, vanaf een tempel. Ook hier was het een drukte van jewelste, vele Chinezen probeerden hier ook iets van het uitzicht mee te krijgen. Je leert hier wel assertief (lees “lomp”) te zijn.

Op weg naar de uitgang van het park kregen we een uitnodiging voor een theeceremonie, die wij afsloegen. Waarschijnlijk zo’n beruchte “ theeceremonie” waar je overal voor gewaarschuwd wordt, al had Frans wat moeite om dat te geloven, aangezien het meisje, dat het vroeg, zo lief en knap was.

De zaterdag hebben we besteed aan het bezoeken van het Olympisch park van 2008 en het Zomerpaleis. In het Zomerpaleis, was het zo druk, dat je maar voetje voor voetje vooruit kwam. We hadden het idee dat “alle” Chinezen hier aanwezig waren (ruim 1,3 miljard). Ons leermoment was: “ dit moet je dus niet doen, wanneer het weekend is en alle Chinezen vakantie hebben.”

Terug op de kamer leken we een stroomstoring te hebben, wel vreemd, want de airco leek er geen last van te hebben. Na een telefoontje naar de receptie en tussenkomst van een vriendelijke medewerker, bleek Frans vergeten het pasje in het elektriciteitskastje te hebben gestoken!!

's Avonds zijn we samen met Rosanne, David en Leo in een Hutong (historische volkswijk, deze was echter gerenoveerd) gaan eten, aangezien Leo (een gezellige Brabander uit Waalwijk) de volgende dag terug naar Nederland zou vliegen. Het werd een zeer gezellige avond en een heerlijke maaltijd, bestaande uit diverse, je raadt het al, Chinese gerechten.

Deze dag hebben we de tempel van de Hemel en het Tiananmen plein bezocht. Met behulp van de Tripadvisor app “ City Guides” wisten we precies welke metro we moesten hebben en waar we uit moesten stappen. Verder gaf hij ons een uitleg hoe het gebied in elkaar zat en wat er te zien was. Hier was het gelukkig aanzienlijk rustiger dan bij het Zomerpaleis. Het meest indrukwekkende op het complex van de tempel van de Hemel is de “Gebedshal voor een goede oogst”. Een schitterende ronde volop gedecoreerde tempel van ong. 40 meter hoogte.

Het bezoeken van het Tiananmen plein was nog niet zo eenvoudig, aangezien het hele plein is afgezet met een hek. Op enkele plaatsen kun je op het plein komen, nadat je eerst door de security check bent gegaan. Vloeistoffen zoals flesjes water mag je niet meenemen, je kunt het op het plein wel weer kopen. Op het plein voelden we ons net filmsterren. Voortdurend werd ons gevraagd of we op de foto wilden en/of wij een foto van hen wilden nemen.

Op de terugweg naar ons hotel kwamen we langs een “food-market”: van alles werd hier verkocht op stokjes, vlees en fruit, maar ook insecten, schorpioenen, slangen, slakken en zee-egels.

Maandag 18 augustus dag 24

We zijn alweer ruim 3 weken onderweg, toch lijkt het of we net vertrokken zijn. Het eerste deel van onze georganiseerde reis met Tiara Tours zit er bijna op en we merken dit doordat er steeds meer mensen van onze reisgroep afvallen. Robbert en Renske hebben we achtergelaten in Ulaanbaatar en van Leo hebben we zaterdagavond afscheid genomen. De “familie” treint woensdag verder naar Shanghai, David en Rosanne vliegen dan terug en wij treinen dan verder naar Xi’an om het Terracotta leger te bezoeken. Deze dag zijn we met het overgebleven deel van de groep naar de Chinese Muur gereisd.

Wij reisden niet naar Badaling, wat het meest bezocht wordt, maar naar Mutianyu waar je volgens Jimmy onze gids foto’s kunt maken van de muur in plaats van alleen Chinezen! De klim naar de muur was zeer zwaar mede door de steile klim en de hitte, maar zeker de moeite waard. De wandeling op de muur was ook een zeer speciale ervaring. Elke keer denk je het hoogste punt bereikt te hebben, maar dan kan het telkens nog weer verder en hoger. Uiteindelijk hebben we het maar opgegeven: de muur is te lang om helemaal te lopen 6400 km., zeker omdat wij maar 2 uur muurtijd hadden gekregen.

Na de muur was het tijd voor een bezoek aan een van de 16 Ming graven. Monique vond het een beetje tegenvallen, Frans vond het helemaal geweldig omdat het een grote ondergrondse tombe betrof (die heeft hij in 1994 niet bezocht). Het graf dat wij bezochten van keizer Ding, was bij zijn ontdekking al helemaal leeggeroofd, dus iets origineels is er niet meer te zien.

Na deze trips toch maar aan Jimmy gevraagd of hij wist hoe het nu zat met onze volgende treinreis. Na telefonisch contact met het kantoor wist hij te vertellen, dat hierover niets bij hen bekend was. Terug in het hotel de aangepaste voucher erbij en na nog een keer navraag van Jimmy, bleek het toch in orde te zijn. De Chinese dame die ons op het station had opgehaald had onze spullen toen bij zich, maar was ze vergeten aan ons te geven! Een opluchting voor ons, aangezien wij dit achteraf, tijdens onze reis bij Tiara hebben geregeld en dus niet echt zwart-op-wit hadden ontvangen.

Morgen hebben we hier nog een dag. Dan willen we de Verboden Stad bezoeken en ’s avonds Pekingeend eten.

Mongolie

Woensdag 13 augustus dag 19

’s Ochtends om 6.35 uur stond onze Mongoolse gids Inge ons al op te wachten op het station van Ulaanbaatar. De eerste stop was bij de pinautomaat om onze portemonnee te vullen met Mongoolse Tugriks. De tweede stop was bij een Mongools restaurant waar we een lekker ontbijt kregen van worst met gebakken ei, bacon en Mongools brood, wat qua smaak een beetje doet denken aan een lege Berliner bol. Na het ontbijt werden we met de bus naar ons Gerkamp in het Terelj NP gebracht, een rit van ruim een uur. Wij hadden de illusie dat er in dit NP maar 1 toeristenkamp was, maar dit blijken er ruim100 te zijn. In 1 van die toeristen- kampen werden wij geplaatst. Samen met Pieter en Kelly, een Nederlands stel dat 13 maanden onderweg is, werden wij in een Ger geplaatst: dit is een grote ronde tent waar de nomaden in wonen. In deze tent staan kleurig geschilderde bedden van hout, een kachel waar ook op gekookt kan worden en een kast. In onze kachel kon alleen hout gestookt worden. Om 13.00 u was het tijd voor een zeer uitgebreide lunch en maakten we ook beter kennis met de anderen van de groep. We hadden elkaar al af en toe gezien bij de stops van de trein, maar nog geen echt contact gemaakt: Rosanne en David, Renske en Robbert, Leo en het “gezin” (Ilona, Bernd en kids Anna-Pauline en Friso). Na de middag hadden we “vrijaf” en die hebben we gebruikt om naar een rotspartij in de buurt te lopen, even wennen aan de omgeving en het kamp in de gaten houdend.

Vlak voor het diner zijn we bij een nomadenfamilie op visite geweest. De ouders waren niet thuis dus regelden de kids alles. We kregen typische Mongoolse hapjes voor geschoteld, zoals: thee met melk, yoghurt, gedroogde yoghurt, koekjes en wodka. Wij hebben het bij de koekjes gehouden, omdat we bang waren dat onze darmen hier niet goed mee overweg konden (in 1994 bezocht Frans al een keer Mongolië en toen hebben zijn darmen dagenlang last gehad van deze “lekkernijen”).’s Avonds hebben we weer gezellig samen gegeten, waarna we vroeg naar bed zijn gegaan aangezien we de afgelopen nacht niet veel hadden geslapen. Onze tent was al lekker warm. Pieter had zijn best gedaan om met zijn vuurijzer onze kachel aan te steken, wat niet lukte, maar gelukkig had de beheerster van het kamp het voor hem in een vloek en zucht gedaan. Toen we allemaal in bed lagen heeft Pieter de kachel nog even helemaal volgestopt met hout, waardoor onze Ger op een sauna begon te lijken, hierdoor vielen we echter wel lekker snel in slaap.

Donderdag 14 augustus dag 20

In de trein van Ulaanbaatar naar Beijing is het weer tijd om ons verhaal in Mongolië te vervolgen. De volgende dag stond er een wandeling op het programma naar de “Turtle rock” en de boeddhistische “Elephant” tempel. Een schitterende wandeling door de Mongoolse natuur, Frans vond het jammer dat we niet dwars door de natuur liepen, maar gewoon op karresporen, waarbij we diverse keren marmotten tegenkwamen. Je komt hier ook zeer veel roofvogels tegen, die hier “kites” worden genoemd. Wij hebben het vermoeden dat dit bij ons een buizerd is. Onderweg hebben we nog gekeken hoe hier paarden worden gemolken.

Na een wandeling van ruim 2 ½ uur kwamen we aan bij de Turtle rock, een grote rotspartij van ong. 50 meter hoogte in de vorm van, je raadt het al, een schildpad, waar onze bus al stond te wachten om ons naar de tempel te brengen. Om deze te bereiken moesten eerst een pad volgen, onderweg tientallen boeddhistische wijsheden op beschilderde borden bestuderend, waarna we nog 108 treden moesten beklimmen. “Verlicht” kwamen wij bij de tempel aan: deze is van binnen zeer mooi en kleurrijk gedecoreerd, was op dat moment leeg en doet dienst als meditatieruimte.

Na dit bezoek was het tijd voor de lunch, een uitstekend verzorgde picknick in het bos. Om een uur of 4 waren we weer terug in het kamp. Tijd om te relaxen tot het weer tijd was voor het laatste diner in het mooie Gerkamp. Na afloop hebben gezellig gekletst en veel gelachen in het restaurant.

De volgende ochtend, na het ontbijt, was het tijd om afscheid te nemen en vertrokken we met de bus naar Ulaanbaatar. Bij aankomst in deze stad van 1,5 miljoen inwoners (50 % van het totale aantal inwoners) werden we naar het Peace Bridge hotel gebracht, dat aan de rand van het centrum van de stad ligt. De naam van dit hotel refereert aan een soort van “Erasmus brug” dicht in de buurt met de naam “Peace Bridge”. Na het inchecken werd het tijd om de was te doen!

Onze hotelkamer leek weer een soort van tweekamer- appartement, bestaande uit een woonkamer, slaapkamer, badkamer met toilet en nog een apart toilet. Helaas is het wel aan een renovatie toe, want in eerste instantie hadden we geen warm water, deed het licht in het toilet het niet, hadden we geen handdoeken en spoelde het toilet niet door. Verder had het water een verdacht licht roestig kleurtje!

Na een wasje te hebben gedraaid werd het tijd om de stad te verkennen. Wij werden echter door een Mongool, die zich erg verdacht gedroeg (waarschijnlijk een zakkenroller), gevolgd en moesten hem eerst afschudden. Daarna hebben we het centrale Sukhbaatar plein bezocht. Op dit plein staat het “Gouvernement’s house”. Na wat omzwervingen door deze zeer stoffige stad zijn we terug gegaan naar het hotel.

De laatste dag in Ulaanbaatar hebben we gebruikt om enkele boeddhistische tempels te bezoeken. Volgens Frans is er de laatste 20 jaar veel veranderd. Hij heeft in 1994 alleen de “Gandan Tegchlen Monastery” bezocht, maar dit complex is enorm uitgebreid, bezit een van de grootste Boeddha’s (26,5 meter hoog) en wordt bevolkt door duizenden duiven die door de vele bezoekers worden gevoerd. Verder hebben we de “Bakula Rinpoche” tempel bezocht en nog een tempel die er vlakbij lag, maar niet op de plaatselijke VVV- stadskaart terug te vinden is. Het boeddhisme in Mongolië heeft zeer veel raakvlakken met het Tibetaanse boeddhisme en aangezien wij ook Tibet willen bezoeken, zullen wij soortgelijke tempels vaker terugzien.

Na de lunch lukte het ons vrij gemakkelijk om een groot deel van de gepinde Mongoolse Tugriks te wisselen voor Chinese Yuans (20 jaar geleden zou dat onmogelijk zijn geweest) en zijn wij door een zeer moderne “mall” met honderden winkels gelopen. Na te hebben geshopt (“kijken, kijken, niets kopen”) zijn we richting het hotel gelopen, waar we een plaatselijke Jumbo hebben “leeg” gekocht voor onze treinreis naar Beijing.

’s Avonds hebben we gegeten bij een Chinees restaurant net over de brug. Het eten was geweldig van smaak en de hoeveelheid was enorm inclusief onbeperkt Chinese thee. Bij het afrekenen wilde Frans fooi geven, maar dit werd niet geaccepteerd. Resoluut werd de fooi weer terug gegeven, hoe Frans ook aandrong. Blijkbaar is het aannemen van fooi door Chinezen nog steeds not done!

Inmiddels zitten we al weer een paar dagen in Beijing, dat verslag hebben we alleen nog niet voor jullie op papier. Nog even geduld dus.

Met de Trans-Mongolie express van Moskou naar Ulaanbataar

Maandag 4 augustus dag 10

In tussen zitten we al weer 2 dagen in de trein. Het bevalt goed. Lekker relaxen, uitslapen, genieten van het uitzicht, lezen, eten en op tijd naar toilet, aangezien die bij elke stop een half uur van te voren op slot gaan tot na de stop.

Dinsdag 12 augustus dag 18

Het grootste deel van de treinreis zit er op. We hebben nog 1 etappe te gaan, van Ulaanbataar naar Peking.

Het langste stuk was van Moskou naar Irkoets, ruim 5.400 km (bij het Baikalmeer). Een schitterende luxe trein met een restauratiewagen, waar we geregeld een natje en een droogje kwamen nuttigen. Frans nam hier telkens 3 kaas- sandwiches. Dit klinkt veel, maar dat was het niet, aangezien een “sandwich” hier een stokbroodsneetje met kaas erop is.

Het Baikalmeer was zeer mooi: het grootste en diepste zoetwatermeer ter wereld en daar gaan de Russen prat op (ruim 30.000 km2 en een diepte van gemiddeld 1.600 meter).We hadden geluk dat we bij aankomst zon hadden en alle schoonheid goed konden zien. De volgende dag hadden we continu regen en was het zicht veel minder en zeer nat. Wel hebben we toen af en toe een zeehond gezien. In het Baikalmeer komen namelijk zeehonden voor, de enige zoetwatersoort die er bestaat. We hebben een klimwandeling gemaakt naar een uitzichtpunt, waar we een loombandje van Dylano (leerling van de school van Monique) hebben opgehangen, het hek was namelijk vol gehangen met allerlei lintjes, druipend kwamen we weer terug in ons hotel.

De dag er op vertrokken we naar Irkoets waar we nog een dag bleven. Bij ons vertrek zagen wij in de verte weer een zeehond en dat moest natuurlijk gefilmd worden. Een paar dagen later bleek echter dat wij minutenlang genoten hadden van een zwarte ronde boei!! Irkoets is de hoofdstad van Oost- Siberië en heeft zo’n 600.000 inwoners, het bleek een leuk provinciestadje te zijn met bijzondere ontmoetingen die dag. Frans werd geïnterviewd door een Russische schone die helaas geen Engels sprak, dus zij stelde de vragen in het Russisch en Frans gaf zijn antwoord in het Nederlands. Eigenlijk waren het 2 monologen samengevoegd tot een animerend gesprek. Alle twee hadden ze echter de grootste lol, wat wil je nog meer. Even verderop kwam Frans in gesprek met 3 van de vele studenten die Irkoets rijk is. Het bleken Amerikaanse mormonen te zijn die hier “zieltjes” kwamen winnen. Op het moment dat ze er achter kwamen dat die van Frans niet meer te winnen was (hij is al verloren!), was het gesprek snel voorbij.

Na Irkoets ging de trein zo’n 20 uur verder naar Ulaanbataar, de hoofdstad van Mongolië. De trein had een half uur vertraging, omdat er aan het spoor werd gewerkt. Het meest “spectaculaire” aan dit traject was de vuiligheid in de wagon, de stank van het toiletten en de grensovergang. Wij hadden verwacht dat de grensformaliteiten vrij vroeg in de middag zouden beginnen, omdat Irkoets dicht bij de grens lijkt te liggen, maar uiteindelijk kwamen we om een uur of acht ’s avonds bij de grens aan. Dit betekende dat de toilet ruim 4 uur werd afgesloten, weinig drinken dus van tevoren. Het duurde 2 uur om de grens met Rusland te passeren. Alle paspoorten, bagage, de hele trein en luiken moesten werden gecontroleerd op smokkelwaar. Tijdens de controle van onze coupe voelden wij ons niet op ons gemak omdat er misschien wel door voorgangers het een en ander was verstopt, gelukkig was dat niet het geval. Vervolgens kwam er nog een drugshond op bezoek, die echter zeer snel naar buiten rende vanwege de stank in onze wagon.

Na deze stop reden we door naar de Mongoolse grens, waar alles nog een keer opnieuw gebeurde, met het verschil, dat de Chinese provodnics (opzichters in de wagon) vergeten waren om de immigratie formulieren uit te delen en dus “verrot” werden gescholden door de douanebeambte. Wij kregen echter de indruk dat de provodnics zich hier weinig van aantrokken, omdat zij “sarcastisch” bleven lachen. Wij kregen een douaneformulier voor onze neus, volledig in het Russisch waardoor we niet wisten wat we moesten invullen. Toen ik dit aangaf, werd ik doorverwezen naar de Mongoolse douanebeambte die me geduldig uitlegde wat ik in moest vullen. Door dit alles duurde de stop wat langer, maar uiteindelijk mochten we na 2 uur weer door.

Hierna was het bedtijd en wonnen we gelukkig een uur terug, omdat de tijd in Mongolië weer een uur vroeger is dan in Rusland.

Wil je weten wat we in Mongolië hebben beleefd, nog even geduld, want dat komt in ons volgende verhaal.

St. Petersburg en Moskou

Vrijdag 1 augustus dag 7

Inmiddels zitten we alweer in Moskou en beginnen we bijna aan de Trans-Mongolië express, morgenavond vertrekt de trein. Maar eerst nog even wat we gisteren hebben gedaan. Na weer een eenvoudig ontbijt te hebben genuttigd, hebben we tot 12 uur doorgebracht op de kamer, met alles weer inpakken, we konden de kamer niet langer aanhouden tenzij we een extra overnachting betaalden, en dat vonden we iets te prijzig worden. Ja, ook wij moeten op de kleintjes letten. Om 12 uur hebben we de kamer verlaten, de bagage opgeslagen in het hotel en naar buiten gegaan om ons bezig te houden tot 21.30 uur.

Op het programma stond nog een aantal bezienswaardigheden waarvoor we nog geen tijd hadden gehad. Allereerst liepen wij naar de St. Isaacs kathedraal, een geweldig mooi en groots bouwwerk, dat tegenwoordig als museum dient. We hebben de toren beklommen en het interieur van de kathedraal bewonderd die enorm overvloedig is gedecoreerd.

Na dit bezoek zijn we doorgelopen naar de rivier “Neva”, en hebben hier nog allerlei schitterende gebouwen bekeken, o.a. het Peter en Paul fort. Inmiddels was het ruim over lunchtijd, maar hier zijn geen voor ons betaalbare eettentjes te vinden. We hebben het dus moeten doen met een zakje chips en cola op een zanderig terras. Dankzij de felle wind werd ons gebit regelmatig gezandstraald.

In “onze buurt” hebben wij

1. de Kazan kathedraal bewonderd die bestaat uit o.a. 96 pilaren en

2. het oude Russische Singer hoofdkantoor, waarna het tijd was voor ons diner.

Onze transfer naar het station was mooi op tijd: hij had blijkbaar weinig zin en tijd, want we werden snel en geruisloos bij het station gedropt.

Nu begon voor ons de zoektocht naar het juiste perron. Het Cyrillische schrift lukt steeds “een beetje beter”, desondanks bezorgt het ons nog vele grijze haren. “Welk bord geeft nu de vertrekkende treinen aan?” Uiteindelijk is het gelukt en konden we in de hal plaatsnemen op de stoeltjes, tussen een aantal zwervers. We waren dan ook blij toen er aangegeven werd op welk perron we moesten zijn. Na wat verwarring kwamen we er achter dat hier gewerkt wordt met een linker en rechterkant van een perron nummer. Wij zaten braaf op perron 5 te wachten aan de linkerkant, terwijl onze trein aan de rechterkant al klaar stond. Gelukkig werd het ook nog in het Engels omgeroepen en na navragen van Frans kwamen we aan bij ons rijtuig, waar weer even wat paniek ontstond, omdat Frans een ticket kwijt leek te zijn, wat gelukkig gewoon in zijn rugzak zat.

Onze coupe maakte alle stress weer goed. De mooiste coupe die we tot nu toe hebben gehad. Bedden inclusief dekbedden en twee kussens, kluisjes, zelfcontrolerende airco, tv en veel, veel ruimte. We hebben dan ook heerlijk geslapen aan boord.

In Moskou werd bij aankomst Russische marsmuziek gespeeld. Het gaf ons een geweldig gevoel. Dimitri, onze gids, stond al klaar, verwelkomde ons uitgebreid en gaf enorm veel informatie. Na een ontbijt en relaxen in het hotel zijn we ’s middags met de metro vertrokken naar het Rode Plein. Het was weer even zoeken welke metro we moesten hebben.

Het Rode Plein is enorm indrukwekkend en gaf ons weer even het gevoel in St. Petersburg te zijn, met al die imposante gebouwen. Om 5 uur hadden we er genoeg van. We zijn nog even door wereldberoemde Gum gelopen, een enorme dure mall en hebben toen de metro weer terug genomen naar ons hotel.

Zaterdag 2 augustus dag 8

Na het ontbijt nog even rustig aan gedaan, omdat de darmen van Monique moeilijk doen, waarna we weer met de metro naar het centrum zijn gegaan. Hier hebben we getracht de “Lubyanka” te bekijken. Helaas staat die helemaal in de steigers. Dan maar de winkelstraat in, een schitterende straat waar je alleen maar exclusieve merken als Armani, Dolce en Gabana, Gucci, e.d. ziet. Helaas hadden we onze creditcard niet bij ons, dus misschien een volgende keer. Tot nu toe hebben we nog geen winkelstraat of mall voor de “gewone man” gezien. Volgens ons wonen in Moskou alleen maar miljonairs!

Halverwege deze straat zijn we toch maar afgeslagen, omdat de bezienswaardigheden in de straat er achter liggen. Hier hebben we het Bolshoi theater bekeken en nog wat mooie gebouwen waarna we op weg gingen naar de kathedraal van “Christus de Verlosser”. Onderweg kwamen we dan eindelijk een mall voor de gewone man tegen en hebben hier de verkoeling opgezocht, wat af en toe wel nodig is bij 33 graden.

Uiteindelijk zijn we dan aangekomen bij de kathedraal, waar Frans geweigerd werd omdat zijn broek te kort was. Monique was voorbereid met vestje en hoofddoek en kon de kathedraal van binnen bewonderen. Een schitterende kathedraal die, zoals we inmiddels gewend zijn, uitvoerig is gedecoreerd met goud, beschilderingen, beelden etc..

Na dit bezoek wilde Monique nog maar 1 ding nl. terug naar de airco hotelkamer.

Hier zijn we nu dan ook en plaatsen nog snel dit verslag, aangezien jullie ons een aantal dagen moeten “missen”. Vanavond vertrekken wij met de Trans-Mongolië express naar Irkoetsk en woensdag heel vroeg komen we daar aan. Geen internet dus in de tussentijd en dus geen updates van ons. Tot dan.

St. Petersburg en de Hermitage.

Dinsdag 29 juli

We zitten nu lekker op onze kamer in St. Petersburg en genieten van de airco. We zitten vlakbij een belangrijke hoofdstraat en dichtbij veel bezienswaardigheden zoals de wereldberoemde Hermitage. Dat wordt dus veel wandelen.

De treinreis van Minsk naar St. Petersburg verliep prima. Om 21:30 zijn we al gaan slapen als voorbereiding op de grensovergang Belarus-Rusland en de uren die we dan mis zouden lopen. Om half 12 gaf Vodafone aan dat we in Rusland waren en om kwart voor 12 stopten we en verwachtte ik de douanecontrole, dus snel Frans wakker maken. Er gebeurde niets, behalve dat de tijd door sprong, omdat we weer een tijdsgrens passeerden. Om 1 uur zijn we maar weer gaan slapen en we werden om 7 uur wakker door de wekker. Van Belarus naar Rusland met de trein betekent dus geen douane controle (achteraf blijkt dat deze landen een douane- unie hebben, een soort van “mini EU” dus).

Om kwart over 8 arriveerden we op het station van St. Petersburg. We hadden geen signaal gekregen van de knappe provodnik (“baas van een wagon”) en het perron zag er wat klein uit, dus bleven we zitten. Er stapten echter wel veel mensen uit en bij navraag bleek dit toch echt St. Petersburg te zijn, de prachtige ontvangsthal begon namelijk een stukje verder.

Onze taxichauffeur/transfer, kenbaar met een tablet in zijn handen met daarop geprojecteerd “Tiara Tours”, stond al te wachten en we waren dan ook snel in ons hotel met geweldige wifi.

Woensdag 30 juli

Gistermiddag lekker rond gelopen in St. Petersburg en snel ontdekt dat we wel erg dichtbij alle bezienswaardigheden zitten. We zijn zelfs langs de Hermitage gelopen. Hier is alles goed geregeld. Wil je snel naar binnen, dan kun je een kaartje kopen bij de ticketmachines, voor je fototoestel/videocamera moet je ook een kaartje kopen, en kun je via een aparte ingang naar binnen. Wil je dit niet, dan mag je aansluiten in de lange rij voor de kassa en die gaat niet zo snel. Bij de ticketmachine staat vaak niemand, dus dat schiet lekker op. Wij hadden genoeg info voor vandaag.

Gisteravond lekker Russisch gegeten in een keldertje aan de hoofdstraat. Hierna nog een kleine wandeling, via de Hermitage, waarna het tijd was om de dag af te sluiten. Dat valt hier helaas wat tegen, omdat de zon vandaag om 22:33 uur ondergaat en het dus tot 24:00 uur nog licht is.

Vanmorgen bijtijds op en na een sober ontbijt, tenzij je van worst, soep, aardappelen e.d. houdt, vertrokken naar de Hermitage. 4 uur hebben we het hier volgehouden, waarna onze energie op was. We gaan er van uit dat we het meeste wel gezien hebben. Wat een schitterend museum is dat, en dat wil wat zeggen wanneer wij, die “nooit” een museum bezoeken, dit zeggen. De schoonheid van de Hermitage is niet onder woorden te brengen, dus kijk maar naar de foto’s en oordeel zelf.

Aan het eind van de dag nog lekker gegeten bij King Pong, een Aziatisch restaurant.

P.s. wat problemen met de wifi en daardoor in eerste instantie maar een half verhaal. Nu als het goed is helemaal.